Cilt 5, Sayı 2, Ağustos 2021

EN
This study aimed to carry out the validity and reliability study of the TOS in Turkish that was originally developed to measure problematic (orthorexia nervosa) and healthy (healthy orthorexia) attitudes and behaviors about healthy eating. For this purpose, a two-stage study was conducted. The sample of the first study consisted of 175 (58.3%) females and 125 (41.7%) males who were 18 years old and older. The average age was 34.25 years (SD = 14.01). Personal Information Form, TOS, ORTO-11 Scale, Eating Attitude Test, Maudsley Obsessive Compulsive Inventory, The Positive and Negative Affect Schedule were used in the first study. The sample of the second study that was conducted for the confirmatory factor analysis of the TOS consisted of 173 (57.3%) females and 129 (42.7%) males who were 18 years old and older. The average age was 26.76 years (SD = 7.95). The results of the exploratory and confirmatory factor analyses indicated that the TOS consisted of 2 factors, as it was in the original form. Furthermore, TOS Cronbach Alfa values were calculated as .86 and .81 respectively for healthy orthorexia and orthorexia nervosa factors. The results of the correlational analyses supported the concurrent and criterion related validity of the scale. The findings revealed that the Turkish version of the TOS can be used as a valid and reliable instrument.
TR
Bu çalışmada sağlıklı beslenme kapsamında problemli (ortoreksiya nervoza) ve sağlıklı (sağlıklı ortoreksiya) tutum ve davranışları ölçmeyi hedefleyen TOÖ’nün Türkçeye uyarlanarak geçerlik ve güvenirlik çalışmasının yürütülmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda iki aşamalı bir çalışma planlanmıştır. Birinci çalışmanın örneklemini yaş ortalaması 34.25 (SS = 14.01) olarak hesaplanan, 18 yaş ve üzeri, 175 (%58.3) kadın ve 125 (%41.7) erkek oluşturmuştur. Toplamda 300 kişinin katıldığı bu çalışmada Kişisel Bilgi Formu, TOÖ, ORTO-11 Ölçeği, Yeme Tutum Testi, Maudsley Obsesif Kompulsif Soru Listesi, Pozitif ve Negatif Duygu Ölçeği kullanılmıştır. Doğrulayıcı faktör analizi için yürütülen ikinci çalışmada yaş ortalaması 26.76 (SS = 7.95) olarak hesaplanan, 18 yaş ve üzeri, 173 (%57.3) kadın ve 129 (%42.7) erkek olmak üzere toplam 302 farklı katılımcıdan veri toplanmıştır. Açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizlerinin sonuçları TOÖ’nün özgün formda olduğu gibi 2 faktörden oluştuğunu ortaya koymuştur. Ölçeğin Cronbach Alfa iç tutarlılık katsayıları “sağlıklı ortoreksiya” alt faktörü için .86, “ortoreksiya nevroza” alt faktörü için .81 olarak hesaplanmıştır. Benzer ölçek geçerliği ve eş zaman geçerliği için elde edilen korelasyon katsayılarının ölçeğin geçerliğini destekleyecek biçimde istatistiksel olarak anlamlı olduğu görülmüştür. Elde edilen bulgular, TOÖ Türkçe formunun geçerli ve güvenilir bir ölçüm aracı olarak kullanılabileceğini ortaya koymuştur.

EN
The goal of this research was to analyze the relationship between fibromyalgia syndrome (FMS) and early maladaptive schemas. The sample of the study consisted of 306 participants, 153 being in the treatment group and 153 being in the control group, with an age range between 20-65 and who have met the criteria for participating in the research. 139 (90.8%) of the participants in the treatment group were women, and 14 (9.2%) were men. 135 (88.2%) of the participants in the control group were women, and 18 (11.8%) were men. The participants signed a voluntary participation form, and the Young Schema Questionnaire Short Form (YSQ–SF3) and the Fibromyalgia Impact Questionnaire Scale (FIQ) were applied. In the conducted analyses, the included group had a significant impact on early maladaptive schema areas, and the group variable (treatment-control) accounted for 55% of the variance on the schemas. Also, it was found that patients with FMS diagnosis, as opposed to undiagnosed patients, leaned more towards enmeshment/dependence, failure, vulnerability to harm, abandonment, emotional deprivation, defectiveness, social isolation/mistrust, pessimism, emotional inhibition, unrelenting standards, punitiveness, self-sacrifice, and approval-seeking schemas while leaning less towards the entitlement/insufficient self-control schema area. In the study, it was found that FMS patients leaned more towards all schemas except entitlement/insufficient self-control. It is thought that FMS patients not seeing themselves as entitled, excessively controlling and repressing their impulses, experiencing difficulties when expressing emotions and defending their rights was influential in their lesser leaning towards the entitlement/insufficient self-control schema.
TR
Çalışmanın amacı, fibromiyalji sendromu (FMS) ile erken dönem uyumsuz şemalar arasındaki ilişkiyi incelemektir. Çalışmanın örneklemi, araştırmaya katılma ölçütlerini karşılayan 153’ü klinik ve 153’ü kontrol olmak üzere yaşları 20-65 arasında değişen, 306 kişiden oluşmaktadır. Klinik gruptaki katılımcıların 139’u (%90.8) kadın, 14’ü (%9.2) erkek, kontrol grubundaki katılımcıların ise 135’i (%88.2) kadın, 18’i (%11.8) erkektir. Katılımcılara çalışma kapsamında gönüllü katılım formu imzalatılmış, Young Şema Ölçeği ve Fibromiyalji Etki Anketi uygulanmıştır. Yapılan analizlerde klinik ve kontrol grubunun erken dönem uyumsuz şemalar açısından anlamlı şekilde farklılaştığı görülmüş, klinik ve kontrol grubundaki bu farklılaşmanın %55’inin erken dönem uyumsuz şemalar tarafından açıklandığı saptanmıştır. Bununla beraber FMS tanılı hastaların, tanı almayanlara göre, iç içe geçme/bağımlılık, başarısızlık, dayanıksızlık, terk edilme, duygusal yoksunluk, kusurluluk, sosyal izolasyon/güvensizlik, karamsarlık, duyguları bastırma, yüksek standartlar, cezalandırma, kendini feda ve onay arayıcılık şemalarından daha yüksek, ayrıcalıklılık/yetersiz özdenetim şemasından ise daha düşük puanlar aldığı bulgusuna ulaşılmıştır. Çalışmada FMS hastalarının diğer bütün erken dönem uyumsuz şemalardan daha yüksek puan alırken, ayrıcalıklılık/yetersiz özdenetim şemasından daha düşük puan almasında hastaların kendilerini ayrıcalıklı görmeyen, dürtülerini aşırı kontrol eden ve baskılayan, duygularını ifade etmede ve haklarını savunmada zorluk yaşayan yapıya sahip olmalarının etkili olduğu düşünülmektedir.

EN
The aim of the study was to determine the mediating role of perceived stress, marital adjustment, and problem-solving skills in the relationship between the economic hardship perceived by married individuals and the suicide probability. In addition, determining the relationship between demographic variables such as gender, education level and suicide probability was the second aim of the study. 307 married individuals between the ages of 20 and 60, who live in various provinces, constitute the sample group. 173 (56.4%) of the participants are women and 134 (43.6%) are men. Data were collected using the Economic Hardship Scale, Suicide Probability Scale, Problem Solving Skills Inventory, Marital Adjustment Scale and Perceived Stress Scale. It was found that problem solving skills, marital adjustment and perceived stress had a partial mediating role both in the relationship between total monthly income and suicide probability, and in the relationship between economic pressure and suicide probability. The relationship between gender and education level and the probability of suicide was also examined, and no significant difference was found in terms of gender. However, suicide probability scores of primary and high school graduates were found to be significantly higher than those who had university education and above. Findings suggests that besides the economic difficulties, inadequate problem-solving skills, low marital adjustment, and perceived stress should be taken into consideration in evaluating the probability of suicide. It is thought that the findings can provide valuable clues to mental health professionals during the structuring of the therapies.
TR
Bu çalışmanın temel amacı, evli bireylerin algıladıkları ekonomik güçlük ile intihar olasılığı arasındaki ilişkide algılanan stres, evlilik uyumu ve problem çözme becerilerinin aracı rolünü belirlemektir. Ayrıca, cinsiyet ve eğitim düzeyi gibi demografik değişkenler ile intihar olasılığı arasındaki ilişkilerin belirlenmesi de çalışmanın ikinci amacıdır. Çeşitli illerde ikamet etmekte olan 20-60 yaş arası 307 evli birey örneklem grubunu oluşturmaktadır. Katılımcıların 173’ü (%56.4) kadın, 134’ü (%43.6) erkektir. Ekonomik Güçlükler İndeksi, İntihar Olasılığı Ölçeği, Problem Çözme Becerileri Envanteri, Evlilik Uyumu Ölçeği ve Algılanan Stres Ölçeği veri toplama araçları olarak kullanılmıştır. Analizler sonucunda, problem çözme becerileri, evlilik uyumu ve algılanan stresin, hem toplam aylık gelir ve intihar olasılığı arasındaki ilişkide hem de ekonomik baskı ve intihar olasılığı arasındaki ilişkide kısmi aracılık rolünün bulunduğu belirlenmiştir. Çalışmada cinsiyet ve eğitim düzeyi değişkenlerinin intihar olasılığı ile ilişkisine de bakılmış, cinsiyet açısından anlamlı bir fark bulunamamıştır. Ancak, ilköğretim ve lise mezunlarının intihar olasılığı puanlarının üniversite ve üzerinde eğitim alanlardan anlamlı düzeyde daha yüksek olduğu bulunmuştur. Bulgular, intihar olasılığının değerlendirilmesinde bireylerin yaşadıkları ekonomik güçlüklerin yanı sıra, problem çözme becerilerindeki yetersizlik, düşük evlilik uyumu ve algılanan stresin de göz önünde bulundurulması gerektiğini göstermektedir. Elde edilen bulguların, terapilerin yapılandırılması aşamalarında ruh sağlığı çalışanlarına değerli ipuçları sağlayabileceği düşünülmektedir.

EN
Rejection sensitivity and loneliness are some of the psychological factors that negatively affect people’s lives. The literature has revealed evidence that rejection sensitivity may be associated with loneliness. The purpose of this study was to examine the possible mediating roles of vulnerable narcissism, grandiose narcissism, and self-esteem in the relationship between rejection sensitivity and loneliness. The research sample consisted of 296 [231 (78%) women, 63 (21.3%) men] university students in İstanbul, whose ages are between 18 and 28 years. Socio-demographic Information Form, Rejection Sensitivity Questionnaire, Pathological Narcissism Inventory, Rosenberg Self-Esteem Scale, and UCLA Loneliness Scale were used for the data collection. The findings of the analyses revealed that vulnerable narcissism, grandiose narcissism, and self-esteem significantly predict loneliness. When the serial mediation models were tested, it was found that grandiose narcissism and self-esteem in the first model, and vulnerable narcissism, and self-esteem in the second model had mediating roles respectively in the relationship between rejection sensitivity and loneliness. Research findings are discussed in the light of the literature, and the limitations of the study and its contributions to clinical practice and suggestions for future research are presented.
TR
Reddedilme duyarlılığı ve yalnızlık hissi insanların hayatlarını olumsuz etkileyen psikolojik unsurlardan bazılarıdır. Alanyazın, reddedilmeye yönelik yüksek düzeyde duyarlılığa sahip olmanın yalnızlıkla ilişkili olabileceğine dair bulgular ortaya koymuştur. Bu çalışmanın amacı ise reddedilme duyarlılığı ile yalnızlık arasındaki ilişkide; kırılgan narsisizm, büyüklenmeci narsisizm ve benlik saygısının olası aracı etkilerini incelemektir. Araştırma örneklemi yaşları 18-28 arasında değişen ve İstanbul’da öğrenim gören toplam 296 [231 (%78) kadın, 63 (%21.3) erkek] üniversite öğrencisinden oluşmaktadır. Veri toplamak üzere Sosyo-demografik Bilgi Formu, Reddedilme Duyarlılığı Ölçeği, Patolojik Narsisizm Envanteri, Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği ve UCLA Yalnızlık Ölçeği kullanılmıştır. Bulgular kırılgan ve büyüklenmeci narsisizm ve benlik saygısının yalnızlığı anlamlı biçimde yordayan değişkenler olduklarını göstermiştir. Seri aracılık modelleri sınandığında, reddedilme duyarlılığı ile yalnızlık arasındaki ilişkide ilk modelde sırasıyla büyüklenmeci narsisizm ve benlik saygısının, ikinci modelde sırasıyla kırılgan narsisizm ve benlik saygısının aracı roller üstlendikleri bulunmuştur. Araştırma bulguları alanyazın ışığında tartışılmış, çalışmanın sınırlılıkları, klinik uygulamaya yönelik olası katkıları ve gelecekte yapılacak araştırmalara ilişkin öneriler sunulmuştur.